Poniższy projekt zwyciężył w konkursie na opracowanie ideowo-studialnej koncepcji urbanistyczno-architektonicznej Centrum Muzyki w Krakowie. Inicjatorem i organizatorem konkursu było województwo małopolskie.
Skład zespołu projektowego
Autorzy:
arch. Gowin Bartłomiej
arch. Siuta Krzysztof
Współpraca:
arch. Chmielowiec Wojciech
arch. Czech Karolina
arch. Janus Tomasz
IDEA:
Krakowskie Centrum Muzyki – przełamująca bariery urbanistyczne, społeczno–ekonomiczna transformacja tkanki miejskiej, będąca motorem gospodarczym dla zdegradowanej części miasta.
URBANISTYKA I KONTEKST MIASTA:
Brutalnie przecinający śródmieście Krakowa nasyp kolejowy, jest barierą urbanistyczną, wysoce utrudniającą zrównoważony rozwój ekonomiczny sąsiadujących ze sobą dzielnic miejskich. Ciągi handlowo-usługowe, opierające się w dużej mierze na komunikacji pieszej, do prawidłowego funkcjonowania, z ekonomicznego punktu widzenia, wymagają zapewnienia swobodnego przepływu ludzi. Likwidacja głównych barier i krawędzi miejskich skutkowałaby, kreacją nowej przestrzeni publicznej w śródmieściu Krakowa – zespalającej gospodarczo dzielnice i kierunkującej rozwój miasta w ramach dogęszczenia jego istniejącej tkanki.
Zastąpienie nasypu kolejowego, izolowaną akustycznie estakadą, mieszczącą w ramach swojej wysokości, kubatury szeroko pojętego spektrum usług, prowadziłoby do utworzenia nowych sub-centrów miejskich, będących kluczowymi punktami dla zrównoważonego rozwoju ekonomicznego Krakowa. Dogęszczenie zabudowy miejskiej, będące efektem dynamicznego przyspieszenia gospodarczego, pozwoliłoby w dalszej perspektywie na podniesienie jakości życia mieszkańców i zmianę charakteru zapomnianych części miasta.
Partnerstwo publiczno-prywatne, w ramach którego realizowane byłyby priorytetowe węzły zielonego szlaku ekonomicznego, umożliwiłoby wielopłaszczyznowy rozwój gospodarczy Starego Miasta, wiążąc je z projektowaną, otwartą na Wisłę, dzielnicą artystyczno – kulturalną Centrum Muzyki w Krakowie.
Przekraczanie, w ramach pieszych korytarzy handlowo-usługowych, barier utworzonych przez ruchliwe ciągi komunikacji kołowej, usprawnienie komunikacji publicznej planowaną siecią Szybkiej Kolei Aglomeracyjnej i powiązanie zlokalizowanych na przeciwległych brzegach Wisły dzielnic o dopełniającym się wzajemnie typie funkcjonalnym, wskazuje kierunek rozwoju Krakowa oparty o dogęszczenie i podniesienie jakości istniejących przestrzeni miejskich.
Zastąpienie nasypu kolejowego, izolowaną akustycznie estakadą, mieszczącą w ramach swojej wysokości, kubatury szeroko pojętego spektrum usług, prowadziłoby do utworzenia nowych sub-centrów miejskich, będących kluczowymi punktami dla zrównoważonego rozwoju ekonomicznego Krakowa. Dogęszczenie zabudowy miejskiej, będące efektem dynamicznego przyspieszenia gospodarczego, pozwoliłoby w dalszej perspektywie na podniesienie jakości życia mieszkańców i zmianę charakteru zapomnianych części miasta.
Partnerstwo publiczno-prywatne, w ramach którego realizowane byłyby priorytetowe węzły zielonego szlaku ekonomicznego, umożliwiłoby wielopłaszczyznowy rozwój gospodarczy Starego Miasta, wiążąc je z projektowaną, otwartą na Wisłę, dzielnicą artystyczno – kulturalną Centrum Muzyki w Krakowie.
Przekraczanie, w ramach pieszych korytarzy handlowo-usługowych, barier utworzonych przez ruchliwe ciągi komunikacji kołowej, usprawnienie komunikacji publicznej planowaną siecią Szybkiej Kolei Aglomeracyjnej i powiązanie zlokalizowanych na przeciwległych brzegach Wisły dzielnic o dopełniającym się wzajemnie typie funkcjonalnym, wskazuje kierunek rozwoju Krakowa oparty o dogęszczenie i podniesienie jakości istniejących przestrzeni miejskich.
UKŁAD FUNKCJONALNY NOWEJ DZIELNICY:
Cechą charakterystyczną dla Centrum Muzyki w Krakowie, jest kierunek kształtowania generujący korzyści kulturalno – ekonomiczne. Gęste przeplatanie funkcji dąży do wzajemnej integracji różnych grup społecznych, przy jednoczesnym zachowaniu indywidualnego charakteru stref funkcjonalnych i eliminacji konfliktów użytkowych.
Wielopłaszczyznowe użytkowanie przestrzeni, wzajemne przenikanie i dopełnianie się funkcji, obiekty pozwalające na swobodną i dynamiczną adaptację w zależności od zaistniałych potrzeb np. plac publiczny / przestrzeń wystawowa / powiększone foyer plenerowe Filharmonii, a także wielopoziomowe rozwiązanie funkcji, charakteryzujące się bezkolizyjnym użytkowaniem budynków przez całą dobę – stanowią o wysokiej wartości użytkowo – gospodarczej założenia
Rozmieszczenie funkcji w ramach nowego centrum, w nawiązaniu do kontekstu miejsca, efektywnie integruje nowo-projektowaną zabudowę z istniejącymi uwarunkowaniami, stając się zaczynem do etapowego rozwoju dzielnicy. Rewitalizacja pobliskich obszarów – generowana automatycznie przez motor ekonomiczno – gospodarczy miasta muzyki, nawiązuje do istniejących funkcji sąsiednich kwartałów zabudowy, zachowując ciągłość i utrwalając pozytywne czynniki charakteryzujące miejsce.
Sztuka, muzyka, wysoka kultura, produkcja i edukacja artystyczna, to ogół przymiotów, których głównym celem jest biznesowo-kulturalna promocja Krakowa.
Efektywna ekonomicznie możliwość rozwoju artystycznego, produkcja wiedzy, implikacja rynkowa studentów Akademii Muzycznej i związanych ze sztuką kierunków Krakowskiej Akademii, dwutorowość równoległa praktyki i nauki, dają większe szanse i możliwości znalezienia zatrudnienia potencjalnym absolwentom, jak i stanowią o gospodarczej sile napędowej projektowanego Centrum Muzyki w Krakowie.
ARCHITEKTURA I KSZTAŁTOWANIE PRZESTRZENI CENTRUM:
Rewitalizowany teren, odzyskany z mienia wojskowego wraz z otaczającą zabudową wymagał, gruntownych przeobrażeń ze względu na stan i jakość zastanej zabudowy. Interesujące z konserwatorskiego punktu widzenia elementy historycznych fortyfikacji, odcisnęły swój ślad w projektowanej tkance, czego rezultatem jest włączenie najlepiej zachowanych fragmentów w kubaturę projektowanego budynku filharmonii.
Problematyczna kwestia Głównego Punktu Zasilania, oraz napowietrznej linii wysokiego napięcia, została rozwiązana, poprzez wkopanie budynku GPZ w przestrzeń sąsiednią tunelowi łączącemu ulicę Podgórską z Aleją Pokoju. Wokół tej podziemnej linii komunikacyjnej, zostały zorganizowane parkingi i funkcje dostawy dla istotnych elementów nowej tkanki funkcjonalnej Centrum Muzyki w Krakowie.
Zieleń wysoka znajdująca się w południowej części opracowania, została zachowana w znakomitej większości i uzupełniona osią miejskiego szpaleru drzew, przebiegającą równolegle do podziemnej komunikacji kołowej.
Rezygnacja z zakładanej początkowo linii tramwajowej, podyktowana była bliskością i chęcią podniesienia wartości komunikacyjnej, nowo projektowanego przystanku Szybkiej Kolei Aglomeracyjnej – wzdłuż nasypu, zlokalizowanego przy wschodniej krawędzi opracowania.
Nasyp będący jedną z głównych barier przestrzennych, zneutralizowany został poprzez zaprojektowanie nowego przebicia oraz wykorzystanie już istniejących, do skomunikowania Centrum Muzyki z ulicą Ofiar Dąbia, pozwalając w szerszej perspektywie myśleć o dalszym wykupie mienia wojskowego i organizacji w jego ramach terenów sportowych, obsługujących zarówno pobliskie uczelnie, jak i sąsiednie dzielnice po obu stronach Wisły.
Urbanistyka oparta na powtarzalnym module inspirowanym geometrią istniejącej zabudowy i głównych ciągów komunikacyjnych, systematyzująca rozproszony charakter istniejącej zabudowy, umożliwia swobodny, przepływ ludzi z miasta w stronę Wisły i odwrotnie. Charakterystyczne, wyłaniające się z ziemi pawilony parków tematycznych, widziane od strony miasta dematerializują się w zieleni, przybierając neutralny charakter tektoniki terenu. Te same kubatury postrzegane przez wypoczywających na bulwarach ludzi, sygnalizują bliskość miasta i jego charakter, zwracając się szklanymi fasadami w stronę wody.
Zniwelowanie krawędzi wału powodziowego, zostało osiągnięte przez nadsypanie ziemi i złagodzenie różnicy poziomów „zieloną platformą” muzycznych parków tematycznych, o znikomym spadku równym 3%.
Dominującym elementem w kompozycji urbanistycznej Centrum Muzyki, jest budynek Filharmonii, usytuowany prostopadle do wału Wiślanego. Prosta forma wyłaniająca się z ziemi tworzy pierzeję wielofunkcyjnego placu.
Charakterystycznym elementem dominanty przestrzennej linii brzegowej Wisły, jest klasyczny w formie i nowoczesny w konstrukcji amfiteatr zlokalizowany na przedłużeniu produkującego energię odnawialną, dachu/placu Filharmonii. Schodząca do wody płaszczyzna, zakończona jest przystanią rzeczną wraz z placem bulwarowym.
Dynamicznie przecinająca formę Centrum Muzyki komunikacja piesza – kontynuowana kładką łączącą przeciwległe miejskie strefy funkcjonalne o podobnym charakterze – dzieli budynek na dwie niezależne części – kulturalną i komercyjną.
Doskonały klimat budynku, uzyskany został przez zastosowanie dwóch dopełniających się, proekologicznych sposobów pozyskiwania energii i filtracji powietrza.
Wewnętrzna przestrzeń publiczna Centrum Muzyki, ukształtowana mobilnymi kubaturami sal kameralnych, pozwala na kreowanie wielkogabarytowej przestrzeni wystawienniczej, łączącej w swej powierzchni – do trzech sal kameralnych, całości foyer, a także w zależności od potrzeb, zadaszonej przestrzeni placu wielofunkcyjnego.
PROEKOLOGICZNE ROZWIĄZANIA ENERGETYCZNE
Fitoplankton i algi morskie produkują 98%, co czyni je głównym źródłem tlenu w ziemskiej atmosferze.
Powierzchnia przekrycia Centrum Muzyki bazuje na systemie do produkcji energii z glonów morskich, opracowanym w oparciu o osiągnięcia zespołu naukowców BFS, przy wsparciu uniwersytetu w Alicante. Zasada działania opiera się, na wykorzystaniu dużej, dobrze nasłonecznionej powierzchni, w której miąższości magazynowana jest woda z niewielką ilością alg morskich. W ciągu dnia algi pod wpływem promieniowania słonecznego pobudzane są do dynamicznego rozmnażania, postępującego w przyroście geometrycznym, czego rezultatem jest osiągnięcie przez nie, pełnej objętości piątej elewacji w niespełna osiem godzin. Uzyskana w ten sposób wysokokaloryczna pulpa fitoplanktonu, transportowana jest do podziemnych wirówek, których zadaniem jest wytrącenie masy stałej z zawiesiny, a następnie przetworzenie i produkcja biopaliwa, magazynowanego w zbiornikach pod główną płytą placu publicznego.
Dzięki wykorzystaniu dwutlenku węgla z wnętrza Filharmonii jako substratu do procesu produkcji energii, i zastąpieniu go wysoko natlenionym powietrzem o odpowiedniej dla pory roku temperaturze, pozwala wyeliminować konieczność użycia klimatyzacji w pomieszczeniach Centrum Muzyki.
CENTRUM MUZYKI JAKO MOTOR GOSPODARCZY FINANSUJĄCY DZIELNICĘ KRAKOWA:
Głównymi źródłami finansowania Centrum Muzyki w Krakowie, poza centralnie ulokowaną filharmonią, jest przede wszystkim – szeroko rozumiany przemysł muzyczny, i powiązane z nim zespoły tematyczne takie jak – wytwórnie muzyczne, studia nagrań, wysoka technika, produkcja muzyki (reklamy, oprawy dźwiękowe), przemysł edukacyjny, przestrzenie do organizacji imprez i koncertów plenerowych, mające na celu przyciąganie ludzi świata muzyki i artystów wielkiego formatu. Bliskość Szybkiej Kolei Aglomeracyjnej, daje nadzieję na integrację Centrum z kompleksem filmowym w Alwerni i możliwość uzupełnienia jego funkcji.
Zwrócenie się Krakowa w stronę Wisły, będące efektem zespolenia dwóch przeciwległych Centrów Gospodarczych Wysokiej Sztuki – rozwijającego się Zabłocia o dużym potencjale artystyczno-dydaktyczno-produkcyjnym, oraz projektowanego Centrum Muzyki z zespołem badawczo-biznesowym – skutkowałoby wyższą celowością przebywania w tej części miasta, jak również udostępnieniem rzeczonego fragmentu bulwarów Wiślanych szerszej grupie społeczeństwa.
Zachowanie ciągłości samofinansujących się przestrzeni rekreacyjnych i efektywne powiązanie ich ze sobą w ramach zróżnicowanych zespołów funkcjonalnych, byłoby zaczynem szeroko rozumianej integracji wielu grup społecznych, oraz miało pozytywny wpływ na jakość przestrzeni miejskich.
PODSUMOWANIE:
Miasto jako wolnorynkowy inwestor, poprzez zróżnicowanie funkcjonalne nowej dzielnicy, zarabia na promowaniu i pomocy w artystycznym rozwoju utalentowanych ludzi, zaspokajając jednocześnie szeroki zakres potrzeb różnych grup społecznych. Nowe centrum generuje ponadto swobodny ruch w ramach ciągów usługowych, zespalając komunikacyjnie i funkcjonalnie pobliskie obszary miasta.
Strona autorów: http://gowinsiuta.prosite.com
